Teoria Wielkiej Podmiany (ang. “Great Replacement”) to koncepcja, która zakłada, że rdzenną ludność krajów europejskich ma zastąpić imigracja z innych regionów świata – głównie z Bliskiego Wschodu, Afryki i Azji. Termin ten został spopularyzowany przez francuskiego pisarza Renauda Camusa, który w 2011 roku opublikował książkę pod tym samym tytułem.

Główne założenia

Zwolennicy tej teorii twierdzą, że zachodnie elity – polityczne, finansowe czy medialne – prowadzą celową politykę imigracyjną, która przyczynia się do zmian demograficznych i kulturowych w Europie. Podkreślają m.in. niski przyrost naturalny wśród Europejczyków oraz jednoczesny wzrost populacji wśród imigrantów z innych kręgów cywilizacyjnych.

Według tej teorii długofalowym efektem będzie całkowita zmiana tożsamości kulturowej i społecznej Europy.

Krytyka i kontrowersje

Koncepcja Wielkiej Podmiany jest silnie krytykowana przez wielu naukowców, organizacje międzynarodowe i media głównego nurtu, którzy określają ją mianem teorii spiskowej. Podkreśla się, że:

• Nie istnieją dowody na to, że jakikolwiek rząd prowadzi politykę celowego „wymieniania” populacji;
• Imigracja w Europie jest zjawiskiem skomplikowanym, wynikającym z czynników ekonomicznych, wojennych i demograficznych;
• Tego typu narracje mogą prowadzić do radykalizacji nastrojów społecznych, a w skrajnych przypadkach – do przemocy.

Dane statystyczne

Według danych Eurostatu:

• Imigracja do Unii Europejskiej rośnie, ale jej tempo i skala znacząco różni się w zależności od kraju;
• Polska, w ostatnich latach, również odnotowała zwiększony napływ imigrantów, m.in. z Ukrainy, Indii, Nepalu czy krajów Ameryki Południowej;
• Udział ludności nieeuropejskiej w populacji UE ogółem nadal stanowi mniejszość.

Stanowiska polityczne

• Prawicowe i konserwatywne ugrupowania często wskazują na zagrożenia związane z masową imigracją – mówią o problemach integracyjnych, bezpieczeństwie publicznym i zagrożeniu dla tożsamości kulturowej.
• Lewica i centrum polityczne podkreślają potrzebę humanitarnego podejścia do imigracji oraz wskazują, że różnorodność kulturowa może być źródłem rozwoju i innowacji.

Wnioski

Temat imigracji, demografii i tożsamości kulturowej jest jednym z najbardziej złożonych i emocjonujących we współczesnej debacie publicznej. Choć obawy społeczne są realne i zasługują na poważną dyskusję, równie istotne jest, by nie ulegać uproszczeniom i nie podsycać nieuzasadnionych lęków bez rzetelnych danych.