Wieś Siedlec k. Kostrzyna – między kościołem a folwarkiem

0
391

Niewielka wieś położona w gminie Kostrzyn w powiecie poznańskim, leży na Nizinie Wielkopolskiej w regionie Wysoczyzny Gnieźnieńskiej. Historia tej okolicy sięga XIII w. kiedy to wieś należała do Zakonu Maltańskiego, gdzie około 1260 roku zbudowano drewniany kościół pod wezwaniem św. Mikołaja. Budynek niestety spłonął w 1725 roku, a na jego miejsce w latach 1770-1775 wzniesiono obecną świątynię, której fundatorem był Antoni Krzycki. Drugim interesującym zabytkiem jest Pałac wspomnianego rodu Krzyckich z podupadającym dziś parkiem dworskim i folwarkiem.

To właśnie te dwa elementy kształtują charakter miejsca, dokładnie pomiędzy nimi znajdują się zabudowania mieszkalne, tj. stare budynki pracowników folwarcznych oraz nieco nowsze bloki i budynki gospodarcze. W dodatku od dawna przez wieś przebiega trasa drogi krajowej nr 92, która oddziela kościół z budynkiem plebani od pozostałej części wsi, kształtując jedyny i niepowtarzalny charakter kompozycyjny dla kościoła, który staje się wyłączną enklawą północnej części.

Kościół pw. św. Mikołaja w Siedlcu widok od strony kładki nad drogą fot. Paweł Gala, lipiec 2018

 

Przechodząc do świątyni, o ile ciężko znaleźć ryciny czy opisy poprzedniego kościoła, ten dzisiejszy to świetny przykład późnego baroku na ziemiach polskich. Świątynię wzniesiono z charakterystycznej cegły palonej, na planie centralnym. Kościół jest jednonawowy, nawa główna przykryta sklepieniem kopulastym o charakterystycznym dla baroku owalnym kształcie. Kształt ten został podkreślony również we wnętrzu poprzez łuk balkonu chóru. Ponad nim, od strony zachodu i tym samym strony wejściowej znajduje się jedyna wieża, na której od frontu umieszczona jest tarcza zegarowa z 1887 roku. We wieży znajdują się 3 XX wieczne dzwony poświęcone przez arcybiskupa Jerzego Strobę. Obecnie są nieużywane z uwagi na zagrożenie dla konstrukcji budynku. Kształt frontu również podkreśla owal, ponieważ boki fasady a tym samym wznoszącej się nad nią wieży nie posiadają zakończeń prostych, ale linia fasady zawija się na krawędziach przechodząc łagodnie w również nieregularny kształt ściany bocznej. Niestety oryginalne wnętrze nie zachowało się do naszych czasów, tym samym możemy podziwiać jedynie próbę wiernego odtworzenia polichromii ścian bocznych i wyglądu sklepienia kopuły. Organy pochodzą z XIX wieku. Widoczne trzy ołtarze to odpowiednio: Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej, św. Mikołaja i św. Judy Tadeusza.

Kościół pw. św. Mikołaja w Siedlcu widok od strony północnej fot. Paweł Gala, lipiec 2018

Na placu wokoło kościelnym znajdują się stare nagrobki. Spoczywają tu m.in.: ks. proboszcz Stanisław Drwęski (ur. 30.4.1877, zm. 17.7.1922) i ks. Józef Borys (ur. 15 marca 1839, zm. 12 września 1906). Obok znajduje się głaz z osoczem wypływającym z figury Chrystusa Zmartwychwstałego w Medziugorie. Całość otacza mur z wkomponowaną bramą wejściową. Przy nim od północnej strony kościoła wybudowano niewielką kaplicę, która to posiada bardzo ładne okna witrażowe.

Pałac Krzyckich w Siedlcu widok od frontu fot. Paweł Gala, lipiec 2018

Druga część to zespół folwarczny. Najbardziej okazałym budynkiem jest barokowo-klasycystyczny pałac wzniesiony dla tegoż Antoniego Krzyckiego w latach 1770-1775, który po około 20 latach przebudowano wg projektu architekta Jana Christiana Kemsetzera. Architekt przebywający na dworze króla Augusta Poniatowskiego i współpracujący m.in. przy przebudowie Zamku Królewskiego w Warszawie w latach 1779-1785. Pałac na planie prostokąta z dwoma bocznymi ryzalitami, mającymi wyobrażać skrzydła boczne. Fronton pałacu zajmuje czterokolumnowy portyk przyścienny, zwieńczony trójkątnym naczółkiem, całość nakrywa dwuspadowy dach, jedynie nad ryzalitami trójspadowy. We wnętrzach zachowała się częściowo bogata dekoracja stiukowa oparta na motywach roślinnych. W latach 1965-1970 pałac przeszedł remont po czym został zaadaptowany na magazyn książek Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Raczyńskich w Poznaniu. Obecnie pałac znajduje siew prywatnych rękach i dostęp dla zwiedzających jest utrudniony. Od reszty folwarku oddziela go park krajobrazowy, od południa zatem w odpowiedniej kolejności możemy wyróżnić trzy zespoły architektoniczne, które istnieją w przybliżonej formie od ponad 200 lat. Są to: podwórze folwarczne, część rezydencjonalna (pałac) oraz kolonia mieszkalna. Całość kompozycji dopełniają budynek Gorzelni, murowane ogrodzenie oraz inne obiekty małej architektury

Pałac Krzyckich w Siedlcu widok od frontu fot. Paweł Gala, lipiec 2018

Paweł Gala

Przekraczanie Granic. Adrianna Katarzyna Skitek. Kup eBooka już dziś w wybranych księgarniach Jakiej Lampy Potrzebujesz? LampyDeccor.pl tekst alternatywny