Gdzie znajduje się najstarszy w Polsce znak drogowy?

0
405

Na skwerze przed kościołem w starej części Konina, na czworobocznej podstawie, stoi słup o wysokości 252 cm. Słup wykonany jest z piaskowca, pochodzącego prawdopodobnie z podkonińskiej wsi Brzeźno.

Tamtejszy kamieniołom czynny był co najmniej od XII w. aż po początek naszego stulecia. Ciosy piaskowca brzezińskiego znajdują się w najważniejszych budowlach pierwszych Piastów w regionie, w Poznaniu, Kaliszu, Strzelnie, Kazimierzu Biskupim i Starym Mieście. Pozostałości po odkrywkowej eksploatacji wychodni zbitego, bardzo twardego piaskowca można oglądać w skansenie w Brzeźnie, tuż za Koninem jadąc w stronę Warszawy, kilka metrów od drogi po lewej stronie.

W górnej części słupa, w czterech wierszach, wyryty jest majuskułą napis łaciński o następującej treści (tłumaczenie według T. Dunin-Wąsowicz):

Roku wcielenia Pana naszego 1151

Do Kalisza z Kruszwicy tu prawie punkt środkowy

Wskazuje ta formuła drogi i sprawiedliwości

Którą kazał uczynić komes palatyn Piotr

I starannie też przepołowił tę drogę

Abyś był go pamiętny, racz każdy podróżny

Modlitwą prosić łaskawego Boga.

Ten dosyć trudny do zrozumienia tekst doczekał się wielu interpretacji. Przełomowe były badania i najnowsze odczytanie łacińskiej inskrypcji Tomasza Płóciennika – filologa łacińskiego, wykładowcy języka łacińskiego oraz paleografii łacińskiej w Zakładzie Papirologii Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, specjalizującego się w epigrafice średniowiecznej.

Treść tłumaczenia poniżej :

+ Roku od wcielenia Pana Naszego 1151.

+ O tym, że jest tu środek drogi z Kruszwicy do Kalisza, oznajmia ta oto wskazówka drogowego porządku.

+ Kazał ją tutaj ustawić Piotr, komes palatyn, który roztropnie przepołowił tę drogę,

+ aby raczył o nim pamiętać każdy podróżny, zwracając się w modlitwie do łaskawego Boga

Pochodzenie słupa nie jest wyjaśnione. Wiadomo tylko, że na obecne miejsce przeniesiono go w 1828 r.; przedtem stał w pobliżu konińskiego zamku. Niektórzy historycy domyślają się w nim kultowej rzeźby pogańskiej, użytej tu wtórnie w XII w. Przytaczany jest przykład „mnicha” z Garncarska pod Ślężą, którego powstanie datuje się na przełom starej i nowej ery. Argumentem za tą tezą może być niewidoczny dla oglądających krzyż wyryty na szczycie słupa, mogący być dowodem na pewnego rodzaju adaptację pogańskiego idola.

Przedmiotem dyskusji jest również postać fundatora słupa. Jan Długosz – piszący o słupie w Rocznikach – utożsamia go z Piotrem Włostowicem (Duninem), legendarnym fundatorem 70 kościołów. Najnowsza hipoteza przyjmuje, iż autorem tekstu był Piotr Wszebor, ojciec Piotra Wszeborowica – wojewoda i palatyn Bolesława Krzywoustego.

Bezsporny natomiast jest fakt, że słup, ustawiony w odległości ok. 52 km od Kalisza i Kruszwicy, jest najstarszym znakiem drogowym w Polsce, a pomijając rzymskie osiągnięcia w tej dziedzinie, może i w Europie.

Przekraczanie Granic. Adrianna Katarzyna Skitek. Kup eBooka już dziś w wybranych księgarniach Jakiej Lampy Potrzebujesz? LampyDeccor.pl tekst alternatywny